Kiedy mówimy o colivingu ?
Jakiś czas temu jedna z firm doradztwa inwestycyjnego, zresztą bardzo rozpoznawalnych na rynku, opublikowała ciekawy artykuł o współdzieleniu przestrzeni do mieszkania. Zaspokojenie potrzeby mieszkaniowej we wspólnocie było do tej pory zdominowane przez młodych ludzi, głównie studentów, rzadziej dobrze opłacanych pracowników korporacji. Okazuje się jednak, ze może to być bardzo dobre rozwiązanie dla ludzi w wieku emerytalnym.
Czy wspólnie wynajęte mieszkanie przez grupę młodych ludzi studiujących na tym samym kierunku to już coliving? A może pracujący wspólnie inżynierowie i architekci wynajmujący wspólnie mieszkanie na czas realizacji konkretnego projektu to jest właśnie coliving? Być może kilku doktorantów mieszkających wspólnie podczas wyjazdu w ramach Erasmusa to jest coliving? Czy coliving to wspólnie mieszkający członkowie zespołu rockowego?
Po angielsku, niemiecku i po polsku
Coliving wg wolnego tłumaczenia definicji angielskojęzycznej wikipedii to rodzaj wspólnoty zapewniającej wspólne mieszkania dla osób o wspólnych zainteresowaniach (zamiarach). Coliving odnosi się do formy współistnienia w przestrzeni życiowej, w której użytkownicy nie są członkami tej samej rodziny i dobrowolnie dzielą tę samą przestrzeń życiową. Mają te same lub podobne zainteresowania, intencje i system wartości.
W obszarze państw niemieckojęzycznych np. w Niemczech wspólne zamieszkiwanie ma swoją powszechnie używaną nazwę i jest to Wohngemeinschaft(WG). Niemieckojęzyczna wikipedia tłumaczy to zjawisko jako wspólne zamieszkiwanie (współistnienie) kilku niezależnych od siebie, niespokrewnionych osób w jednym mieszkaniu. Przy czym kuchnia i łazienka, ewentualnie salon są używane wspólnie.
Zjawisko wspólnego zamieszkiwania stało się bardzo popularne na początku XIX wieku szczególnie wśród studentów. W ostatnim czasie zjawisko tworzenia wspólnot w celu dzielenia razem miejsca do mieszkania, obejmuje również inne grupy społeczne. Takie choćby jak aktywni seniorzy. Powstają całe budynki ze stosunkowo niewielkimi pomieszczeniami mieszkalnymi, za to wyposażone w duże części wspólnego użytku. Dobrze zaprojektowane i wyposażone pomieszczenia użytkowe: jadalnie, pomieszczenia wspólnego relaksu (kawiarnia, siłownia itp.), pralnie dopełniają przestrzeń.
Okazuje się, że z dzielenia przestrzeni, zainteresowań i wartości mogą korzystać nie tylko młodzi ludzie, pracownicy dużych firm czy studenci. Zainteresowani są również aktywni, jeszcze samodzielni, ale wymagający wsparcia seniorzy.
Trend – dane są nieubłagane
Coliving dla emerytów jest rosnącym trendem. Dane wynikające ze zmian demograficznych wskazują na ogromny potencjał rozwojowy tworzenia się colivingu. Nie jest żadną tajemnicą, że społeczeństwo w Polsce coraz bardziej się starzeje. W roku 2050 będzie prawdopodobnie Polaków mniej o 4,55 mln w odniesieniu do roku 2013. Z prawie 34 mln wszystkich Polaków aż 1/3 będzie w wieku powyżej 65 lat. Prognozy Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że liczba mieszkańców w wieku 60+ wzrośnie do 2050 r. z 9 mln do prawie 14 mln. Udział osób z kategorii wiekowej 60+ przekroczy w 2050 roku nawet 40% w ogólnej liczbie ludności. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt wydłużającego się życia. GUS prognozuje u mężczyzn średnio 9 lat, u kobiet 6 lat, dłuższego życia niż obecnie. Dane demograficzne wskazują trendy na rynku wynajmów i nowych inwestycji. Rosnąca liczba ludzi w starszym wieku tworzy potencjał rozwoju usług dedykowanych seniorom.
Potrzeba – człowiek istota społeczna
Z większym lub mniejszym nasileniem rozwój colivingu obserwowany jest na przestrzeni lat w różnych krajach i różnych ustrojach społecznych. W przypadku osób młodszych, często migrujących, nieobciążonych głębokimi więzami z miejscem obecnego przebywania, takie rozwiązania były stosowane od lat. Znane dobrze rozwiązania w postaci m.in. hoteli pracowniczych, akademików, domów studenta, doktoranta itp. obiekty. W obiektach tych wspólne jadalnie czy pomieszczenia do wspólnego przebywania wymuszały interakcję, budowanie więzi społecznych.
Wraz z przemianami społecznymi oraz większą samodzielnością osób w wieku emerytalnym, potrzeby zaspokojenia tej grupy społecznej nabrały na znaczeniu. Co prawda z wiekiem maleje poziom zdolności do codziennej samoobsługi, ale emeryci żyją coraz dłużej i cechują się zupełnie dobrą kondycją fizyczną. Okazuje się, że tylko przy niewielkiej pomocy są w stanie samodzielnie funkcjonować.
Zgodnie z wynikami badań przeprowadzonych przez GUS w 2015 roku -„Jakość życia w Polsce w 2015 roku” – aktywność na świeżym powietrzu przynajmniej raz w tygodniu deklarowało 55,6% Polaków w wieku emerytalnym. Jednocześnie badania powyższe wykazały, że co dziesiąta osoba starsza ma bardzo ograniczone kontakty społeczne. W wieku od 65 do 74 roku życia 8,9% Polaków wykazywało bardzo ograniczone kontakty społeczne. W kategorii wiekowej powyżej 74 roku już 12,4%. Warto podkreślić, że wyłączenie się z życia zawodowego nie musi oznaczać rezygnacji z życia towarzyskiego i społecznego. Jest to wręcz doskonały moment na kontynuację aktywnego trybu życia. Wiele projektów coliving pozwala bez przeszkód realizować swoje pasje i zainteresowania. Dodatkowo zachowywać kontakt z ludźmi i lepiej radzić sobie z codziennymi wyzwaniami.
Życie seniorów w Polsce i na Świecie
Dotychczasowe kształtowanie infrastruktury mieszkaniowej nie przewiduje udogodnień dla osób z ograniczeniami ruchowymi. Duże mieszkania w kamienicach, na wyższych kondygnacjach bez dostępu do windy, są dla seniorów problematyczne. Co więcej, osoby starsze w zależności o wieku i kondycji psychofizycznej potrzebują zróżnicowanego zakresu pomocy. Pod względem oferowanego standardu nasz kraj znacznie odbiega od USA i Europy Zachodniej. W większości z nich brakuje pomieszczeń rehabilitacyjnych na wysokim poziomie, a rozrywka sprowadza się najczęściej do sali z telewizorem.
W świadomości społecznej Polaków domy dla osób starszych postrzegane są bardziej jak domy dla osób obłożnie chorych. Pacjentów na wózkach, niedołężnych, bez możliwości samodzielnego poruszania się. Duży problem stanowi także fakt, iż duża część domów seniora jest zbyt duża. Nie sprzyja to nawiązywaniu wzajemnych kontaktów i budowania małych społeczności. Oprócz zapewnienia opieki medycznej i rehabilitacyjnej, szczególnie ważne dla funkcjonowania domów seniora jest zadbanie o warunki sprzyjające integracji z innymi ludźmi.
Coliving dla seniorów
Nowoczesne budownictwo, wyposażane w windy, szerokie korytarze, wejścia pozbawione progów, dobrze doświetlone, w dużej mierze uwzględnia potrzeby ludzi starszych. Dzięki odpowiedniej adaptacji mieszkań, czy innych pomieszczeń użytkowych, na potrzeby colivingu dla seniorów, brak barier architektonicznych ma szczególne znaczenie. Bardzo ważna jest jednak lokalizacja adaptowanego obiektu. Seniorzy mieszkający w dobrze skomunikowanej lokalizacji, blisko obiektów zaspokajających codzienne ich potrzeby, mogą realizować swoje pasje i zainteresowania. Dogodny dostęp do różnych rodzajów komunikacji zbiorowej pozwala zachowywać kontakt z innymi ludźmi i lepiej radzić sobie z codziennymi wyzwaniami. Bez wątpienia istotne z punktu widzenia codziennego życia jest też łatwy dostęp do takich usług jak catering, sprzątanie, czy pomoc w naprawianiu sprzętów domowego użytku.
Ciekawym przykładem dobrze zaprojektowanej i wykonanej inwestycji jest przykład zrealizowanego w Wrocławiu przy ul.Dyrekcyjnej obiektu przeznaczonego do obsługi seniorów. Obiekt zlokalizowany w samym centrum Wrocławia, kilka minut od wrocławskiego Rynku, składa się z domu opieki całodobowej i mieszkań dla seniorów. Obie części zlokalizowane są na wspólnym obszarze, ale oferują różne usługi.
W ramach wynajmu apartamentu dla seniora można indywidualnie skorzystać z opieki medycznej. Zdecydować się na pomoc w życiu codziennym, wykupić pomoc konserwatora. Mieszkania wyposażone są w aneks kuchenny i łazienkę bez barier architektonicznych. Dla mieszkańców organizowane są wydarzenia kulturalne i zajęcia aktywizujące.
Autor: S. Detko, zespół ho4yo sp. z o.o.